Geschiedenis van Dirksland deel 3 - 1795 tot 1940

Aanmerkingen of toevoegingen, ga naar: Contact

1795	Franse tijd, eind februari arriveren er 221 man Franse troepen om in Dirksland ingekwartierd te worden. Ze trekken echter door naar Goedereede en worden daar gelegerd. "Fluwelen revolutie" in Dirksland, het dorpsbestuur werd door de Fransen ontbonden, waarna dezelfde bestuurders als "municipaliteit" weer werden aangesteld. De schout, die tevoren door de ambachtsheer was gewaarschuwd zich niet te verzetten, werd voortaan "Maire" genoemd.	09 - blz. 3 en 44
1795	Dirksland heeft 1151 inwoners, Melissant heeft 333 inwoners, in Herkingen staan 50 huizen en het heeft 366 inwoners.	29 - blz. 140 + 158 + 162
1795	Verkeer tussen Frankrijk en Den Haag gaat doorgaans via Schouwen-Duiveland, Herkingen, Dirkslandse Sas, Hellevoetsluis en de Maaslandse Sluis. Waarschijnlijk stamt uit deze tijd de bijnaam "Klein Parijs" voor het dorp Dirksland.	02 - foto 18 / 09 - blz. 44
1796	Bouw van de boerderij "het Groene Woud" tussen de Geldersedijk en de Boomvliet. Reeds voor 1688 stond hier een "steetje".	09 - blz. 17 / 15 - blz. 23
1797	Waterschap "De Gemeene Uitwatering" vergadert voortaan in het "Sashuis van Dirksland", woning van sluiswachter en veerman Van den Doel.	09 - blz. 42 / Sas van Dirksland
1798	De Nederlandsche Stad- en Dorpbeschrijver bezoekt Overflakkee, over Melissant laat hij het volgende weten: "Dit Dorpje ligt vrij aangenaam, ‘Tis klein, en brengt slechts voordeel aan, Door ’t graan en meekrap dat er groeit; Vermits de handel hier niet bloeit, Moet ook den Landman door zijn graanen, De weg tot onderhoud zig baanen." Dan verder met: "Herkingen dat gij hier ziet staan, Is klein " brengt weinig voordeel aan " Het heeft door ’t water veel geleden, En zuchte vaak door tegenheden " Dit Dorp wierd zelfs herdijkt " zijn oord Brengt meekrap en ook graanen voort." "het van oudsher vermaarde groote Herkingsche Veer, over welke men van over Flacquée naar Zeeland vaart, brengt hier voor al des Zomers veel levendigheid, en teffens voor de bewoonders van Herkingen, veel gemak aan." En dan over: "Het vruchtbaar Dirksland, is zeer oud; Legt aangenaam, zindelijk, wel bebouwd, ’T Dorp heeft daar bij tot nut een Haven, - Die dorp " en veldlings winst’ doen staaven." "Het dorp op zich zelfs is in verscheide ruime regelmatige Straaten verdeeld, het geen aan het zelfe een Steedelyke en aanzienlyke gedaante geeft." "Den nuttigen Landbouw en Graanenteeld, als ook de Meekrap (welke hier zeer voordelig groeit) doet de welstand deezer Heerlykheid bloeijen, en verschaft zo door het planten, roeijen, droogen en beryden van dezelve, aan vele handen Bezigheid; ook werden hier jaarlyks een groote kwantiteit Aardappelen geteeld, die zo om deszelfs aangenaame smaak als nuttig voedzel, overal naar andere plaatzen ter verkoop werden gezonden, werdende de Aardappelen welke hier geteeld werden overal zeer gepreezen."	09 - blz. 3, 24, 28 en 29 / Dirksland Herkingen Melissant
1801	Na vertragingen opgelopen door de Nederlandse oorlog met het Frankrijk van Napoleon, kon in het ene jaar van vrede de Hals- en Scharrezeepolder ingedijkt worden door de Generale Dijkagie van Stellendam.	01 - blz. 4 en kaart 5
1802	"Het Hof", aan de Winterstraat te Dirksland, wordt verkocht aan de heer David van Weel, schout en secretaris van Dirksland.	02 - inleiding
1806	Bouw van het herenhuis "Even Buiten" aan de Boezemweg te Dirksland. Het zou bewoond gaan worden door verscheidene burgemeesters, waaronder burgemeester C. Zaaijer.	02 - foto 31
1807	"De Postwet" bepaalt dat de staat het alleenrecht heeft van het verzamelen, vervoeren en uitreiken van brieven.	09 - blz. 50
1810	Dirksland heeft 1277 inwoners.	29 - blz. 140
1812	In de polder Kraaijenisse staan drie boerderijen, zes huisjes en een meekrapstoof. Tot 1812 bij gemeente Onwaard horend, hierna met Onwaard, Melissant en nog enkele polders tot Dirksland behorend.	09 - blz. 31, 32 en 48
1813	30 november, Prins Willem Frederik van Oranje steekt over vanuit Engeland en land op het strand van Scheveningen, nadat het Franse gezag in Nederland ingestort was tengevolge van de verpletterende nederlaag van Napoleon in de slag bij Leipzig. De prins van Oranje wordt "Soeverein Vorst" der noordelijke Nederlanden.	09 - blz. 48
1814	De weg van Herkingen naar Dirksland Sas wordt aangemerkt als rijksweg behorende tot weg nummer 24, Hellevoetsluis naar Vlissingen over het eiland Flacquée, Herkingen en verder, als voortzetting van weg 10, van Maaslandsluis naar Hellevoetsluis. De simpele kleiweg zou door de Staat worden onderhouden en liep via Molendijk, Zuiddijk, Geldersedijk, Westhavendijk en dan verder via het jaagpad langs de haven. Doordat er veel reizigers door Dirksland trokken, was hier al van oudsher een dorpslogement gevestigd. In de 19e eeuw was dit Dorpslogement en Koffiehuis Brooshooft, op het hoekje van Voorstraat met Winterstraat. Dit logement is van grote betekenis geweest voor mensen op doorreis van Holland naar Zeeland of andersom. Ook was het een trefpunt voor boeren en er is heel wat afgehandeld, aangezien er in dit pand ook "Beurs" gehouden werd, er werd dan van alles te koop aangeboden. Men beschikte ook over een paardenstal, die in de Winterstraat stond. Hier konden reizigers een plaats bestellen voor de "omnibus", een grote door een paard getrokken wagen, die de mensen naar het Sas bracht, en later naar de Middelharnisse boot, dit totdat de stoomtram kwam. Naast het hotel stond de smederij van Kimmel, laatstelijk van Vijfhuizen, hier stond een "trevaelje" voor de deur, waar men de paarden kon laten beslaan. De antieke hoefstal is nog steeds aanwezig, maar in 2005 volledig vernieuwd.	02 - foto 11 / 09 - blz. 44 / 12 - foto 16, 19 en 31 / 13 - foto 2 / 23 - blz. 58
1814	Verbouwing van "Het Hof" te Dirksland door eigenaar David van Weel, een gedeelte wordt in gebruik genomen als kantoor voor Post en Telegrafie. Voor 1810 kwamen er op Goeree-Overflakkee nog geen postroutes voor, de post werd toen via het veer Hellevoetsluis-Dirksland door "briefdragers" overgebracht. Door de centrale ligging werd in Dirksland de post voor het gehele eiland gesorteerd en gedistribueerd. De adressanten moesten voor het ontvangen van de brief enige centen betalen. De latere koning Willem I (met koopmankoning als bijnaam) zal de posterijen gebruiken om de schatkist te helpen vullen, de mensen probeerden de postdienst te omzeilen, zodat net als voor de Franse tijd, de brief makkelijk werd meegegeven aan beurt- of veerschipper. De beurtschippers onderhielden een wekelijkse dienst op Rotterdam, en heel vroeger ook op Dordrecht. Ze voerden de landbouwproducten af en namen op de terugreis alle mogelijke artikelen voor de winkeliers mee, tevens bezorgden ze pakjes en deden boodschappen voor particulieren.	02 - inleiding en foto 6 en 24 / 09 - blz. 50
1815	21 september, Prins Willem Frederik van Oranje wordt Koning Willem I van de Noordelijke- en Zuidelijke Nederlanden, het Koninkrijk der Nederlanden. België zal zich in 1830 na een korte vrijheidsoorlog afscheiden van Nederland en vanaf dan een onafhankelijke staat worden, wat wegens halsstarrigheid van koning Willem I pas in 1839 van Nederlandse kant bevestigd wordt.	09 - blz. 48
1817	De polder Kraaijenisse behoort weer bij de gemeente Onwaard, dat na de samenvoeging met Dirksland, evenals Melissant, weer zelfstandig wordt.	09 - blz. 32
1820	Dirksland heeft 1467 inwoners, in Herkingen staan 80 huizen en het heeft 492 inwoners.	02 - inleiding / 08 - kaart 1 / 29 - blz. 141 + 162
1825	Rond dit jaar wordt de kerkgracht van Dirksland aan de kant van de Voorstraat gedeeltelijk gedempt.	04 - blz. 33
1830	13 maart, Bij Koninklijk Besluit wordt de kleiweg van Dirksland Sas over Dirksland tot Herkingen ingedeeld bij de grote wegen van de tweede klasse, welke onder beheer en ten laste van de Provincie gebracht wordt.	23 - blz. 58
1830	Dirksland heeft 1665 inwoners, Melissant heeft 500 á 600 inwoners, in Herkingen staan 80 huizen en het heeft 544 inwoners.	02 - inleiding / 09 - blz. 24 / 29 - blz. 141 + 162
1831	Schade aan de schutsluis op het Sas tengevolge van paalworm, de sluis wordt afgedamd, drooggelegd en de sluisdeuren worden gerepareerd.	09 - blz. 47
1835	Dit jaar worden dorpsbestratingen aangelegd in de bebouwde kom van Melissant, in alle andere plaatsen op Goeree-Overflakkee was dit al eerder gebeurd.	23 - blz. 70
1835	Bouw van het nieuwe (huidige) raadhuis aan de Voorstraat van Dirksland.	02 - foto 14
1836	Het naast het raadhuis van Dirksland staande oude rechthuis wordt ingrijpend verbouwd waarbij de uit 1570 stammende gevelsteen wordt weggenomen.	25 - blz. 4
1836	Stichting van meestoof "De Vier Gebroeders" aan de Bouwdijk van Melissant.	09 - blz. 48
1840	In Dirksland staan 267 huizen en het heeft 2025 inwoners, in Herkingen staan 80 huizen en het heeft 589 inwoners.	29 - blz. 141 + 162
1842	De "Nieuwe Atlas van het Koningrijk der Nederlanden" geeft Hellevoetsluis-Dirksland Sas aan als belangrijkste verbinding tussen Voorne en Goeree-Overflakkee.	09 - blz. 57 en kaart 3
1842	In Melissant staan 68 huizen en het heeft 643 inwoners, waaronder 527 Hervormd, 104 Rooms-Katholiek, 9 Doopsgezind en 3 Luthers.	29 - blz. 158
1843	1 januari, Dirksland heeft 2185 inwoners, waaronder 2117 Hervormd, 54 Rooms-Katholiek, 11 Joods en 3 Luthers. Herkingen heeft 601 inwoners, waaronder 600 Hervormd en 1 Rooms-Katholiek. In Dirksland staat op de Geldersedijk "De Gelderse Meestoof" en aan de Tweede Stoofweg meestoof "Het Fortuin". De meekrapstoven stonden een eindje buiten dorp. Het "eesten" en het stampen van de meekrapwortels om er rode verfstof uit te bereiden was ongezond werk. Hitte, stof en lawaai maakten de meekrapstoven tot brandgevaarlijke en milieu-onvriendelijke bedrijven. Waren hier de arbeidsomstandigheden slecht, in de grote fabrieken in de stad, tijdens de industrialisatie deze eeuw opgericht, was het nog veel slechter. Kinderarbeid was al lang een algemeen aanvaard verschijnsel en werd ook in de zware industrie toegepast. Echter door de vervuilende omstandigheden bleken de arbeiders niet ouder meer dan 30 jaar te worden.	02 - inleiding / 09 - blz. 48 / 29 - blz. 141 + 162
1843	De Dirkslandse gemeenteschool aan de Ring 43 is te klein geworden. Er wordt een stuk aangebouwd.	04 - blz. 39
1846	12 maart, Eerste steenlegging korenmolen "De Eendracht" aan de Vroonweg te Dirksland. Op de gevelsteen staat te lezen, "De eerste steen van deze molen is gelegd 12 maart 1846 door Marinus Jacobus Stoutjesdijk geboren te Tholen 22 dec. 1833".	02 - foto 33 / 16 - blz. 9
1846	Indijking van de Bospolder.	01 - kaart 6
1849	Johannis Austinus van Weel vestigt zich als Notaris op de Heul van Dirksland.	13 - foto 25
1849	Bij Koninklijk Besluit van Willem III komt er een bijzonder reglement op het veer Hellevoetsluis-Dirksland Sas, het diende onderhouden te worden met een hengst als type schip.	09 - blz. 57
1850	Nieuwe Postwet, intrede van nieuw tarievenstelsel. In elke gemeente moest een gelegenheid tot het versturen en ontvangen van brieven worden geopend, met van staatswege aangestelde postboden. In 1852 zal de eerste postzegel verschijnen.	09 - blz. 50
1851	8 juli, Bij Statenbesluit wordt voor de aanleg van een grindweg van Ouddorp over Goedereede, Stellendam en Dirksland naar de reeds aanwezige schulpwegen, met een zijtak naar Melissant, een Provinciaal subsidie van f19000,- verleend onder voorwaarde dat door het Rijk een gelijke subsidie zou worden toegekend en dat de belanghebbende polder- en gemeentebesturen een overeenkomst zouden sluiten over de jaarlijks te besteden kosten voor onderhoud van het deel van de weg wat over diens grondgebied liep. De Rijkssubsidie werd toegekend en de aanleg van de begrinding zou nog dit jaar beginnen.	23 - blz. 52 + 53
1852	24 maart, Overeenkomst tussen polders betreffende grindweg wordt gesloten, de gemeente Dirksland werd geacht jaarlijks f200,- en de polder Dirksland f179,20 bij te dragen aan de in totaal f2052,80 die benodigd was om de weg te onderhouden. Deze zou overigens dit jaar gereed komen en een totale lengte hebben van 20392 m. Bij Dirksland werden verhard; Staakweg, Boomgaardweg (Boezemweg), Hooge weg (Stationsweg), tot de dorpskom van Dirksland, dan verder over het Schelpenpad en het Korteweegje tot aan de Oudelandsche dijk van Sommelsdijk, die door Dirkslanders "Sommerdieksen diek" genoemd werd, en door Sommelsdijkers "Dirkslandtsen diek".	02 - foto 1 en  48 / 23 - blz. 52 + 53
1853	Gedeeltelijke bekading van de Gabriëllinapolder door de gemeente Roxenisse.	01 - kaart 6
1854	Dominee Herman Steenberg van de Hervormde kerk te Dirksland vertrekt naar Schiedam, hij preekte vanaf 1850 hier ter plaatse. Op 9 april 1882 zal hij voor het laatst preken in de Nieuwe Kerkse Buurt te Amsterdam. Deze preek wordt bijgewoond door koning Willem III en koningin Emma. In zijn leven heeft hij verscheidene boeken en artikels geschreven.	Met dank aan: Frank Philipse
1857	Het rijk beschikt afwijzend op een verzoek van de gemeenteraad van Middelharnis om het hoofdpostkantoor te verplaatsen van Dirksland naar Middelharnis.	09 - blz. 51
1857	13 juni, Bij wetsbesluit wordt vastgesteld dat de gemeentes Onwaard en Roxenisse bij de gemeente Melissant worden gevoegd. De samenvoeging werd op 19 augustus daaropvolgend van kracht. Onwaard bestond uit de polders Oud-Onwaard, Oud-Kraaijer, Nieuw-Kraaijer en Kraaijenisse, het had naar schatting 175 inwoners. Roxenisse bestond uit de polder van die naam en een gedeelte van de bekade Gabriëllinapolder, het had naar schatting 80 inwoners.	22 - kaart 1 en kaart 2
1858	Het raadhuis van Melissant verhuisd uit het "Melissantse Huus" aan de Oosthavendijk bij Dirksland naar een pand aan het Plein te Melissant.	09 - blz. 24 / 38 - blz. 67
1858	Nog in deze tijd, vormt Ring 43 in Dirksland, tegenwoordig bekend als "Het Weeshuis", een schoolhuis. Naastliggende panden Ring 45, 47 en 49 hebben tot 1904 het gemeentelijk gasthuis gevormd. Nummer 47 heeft nog tot het overlijden van de op nummer 49 wonende dorpsveldwachter in 1938 o.a. een gevangenisje gevormd, daarna tot 1940 een stempellokaal voor werkelozen.	02 - foto 21 / 12 - foto 22 / 15 - blz. 53
1859	De Commissaris des Konings in Zuid-Holland draagt op verzoek van de postdirectie in Dirksland, waterschap De Gemeene Uitwatering op tot het herstellen van baken "De Pieter" op het havenhoofd van Dirksland in het belang van de postdienst. Ondertussen was door de postdirecteur en een compagnon de "Dirkslandsche Stoombootmaatschappij" opgericht. Het baken de Pieter is genaamd naar het aan de westzijde der havenmond gelegen wrak van het vroeger gezonken schip St. Pieter.	09 - blz. 51 / 24 - blz. 69 + 75
1860	Indijking van de Gabriëllinapolder door de gemeente Melissant.	01 - kaart 6
1860	Begrinding van de Bouw-, Noord- en (gedeeltelijk) Halsdijk langs de polder Roxenisse.	23 - blz. 69
1860	Waterschap "De Gemeene Uitwatering" vergadert voortaan in het raadhuis van Dirksland in plaats van in het Sashuis.	09 - blz. 42
1861	Opnieuw schade aan de schutsluis op het Sas, de sluis wordt opnieuw drooggelegd en ditmaal worden niet alleen de sluisdeuren gerepareerd maar ook wordt er een hardstenen vloer aangebracht, de kosten bedroegen bijna f 15.000,-.	09 - blz. 47
1862	Bouw van boerderij "Landlust" aan de Westdijk van Dirksland.	16 - blz. 16
1867	1 april, Eerste steenlegging openbare lagere school aan de Ring te Dirksland, dit door de 4 jaar jonge C.P. Zaayer. De nieuwe gemeenteschool was bedoeld voor 300 kinderen.	04 - blz. 39 / 15 - blz. 21
1868	Opening van het Weeshuis, aan de Ring 43 te Dirksland. Voor deze tijd was in het pand een gemeenteschool gevestigd. Met de bouw van een nieuwe school aan de Ring in het voorgaande jaar, was het pand vrij gekomen. Dit werd door een aantal dorpsnotabelen aangegrepen om het pand in te richten als weeshuis voor de wezen van de dorpsarmen van de gemeente Dirksland. Het werd gesticht door een commissie bestaande uit de heren: P. Zaaijer (burgemeester van Dirksland), L. Kooman, Ds. W.F.A. Koelensmid, J. Roodzand Kz., A. Zaaijer en M. Grootenboer. De stichting is tot stand gekomen met vrijwillige bijdragen van de ingezetenen tot een bedrag van ruim f5000,-. De instelling werd gesubsidieerd door de gemeente. In de tweede helft van de negentiende eeuw worden in veel dorpen weeshuizen gesticht. Ring 43 is tegenwoordig een rijksmonument. Het heeft een zadeldak en een hoge puntgevel met een rollaag en een houten topfronton.	02 - foto 21 / 04 - blz. 39 en 41 / 25 - blz. 33 / 39 - blz. 234 / 25 - blz. 33 / met dank aan A.Blanche-Koelensmid
1868	Bouw van de kerk "onder het kruis" op het hoekje van Onwaardsedijk en Zuidspuidijk bij Dirksland, de latere gereformeerde gemeente bestond pas sinds een jaar.	02 - foto 19 / 12 - foto 5
1869	De gemeenteraden van Sommelsdijk, Middelharnis en de plaatsen verder oostelijk op het eiland dringen er bij het rijk op aan om de postboot af te laten meren in Middelharnis in plaats van aan het Dirkslandse Sas.	09 - blz. 51
1869	14 juli, Door Rijk en Provincie wordt gezamenlijk subsidie verleend om de weg van Dirksland-Sas naar Herkingen met grind te verharden. De weg zou lopen van het Dirkslandse Sas langs de westzijde der haven over de kruin van de dijken van Kraaijenisse, Nieuw-Kraaijer en Dirksland tot de noordoosthoek van de bebouwde kom van Dirksland en van de zuidoosthoek van die kom over de kruin der dijken van Dirksland en St. Elisabeth tot de Dorpsstraat van Herkingen. De begrinding zou het volgende jaar tot stand komen. Door Dirksland werd jaarlijks f500,- in de onderhoudskosten voorzien, door Melissant f260,- en door Herkingen f240,-, de verdere kosten waren voor de Provincie.	23 - blz. 59 + 60
1870	Ernstige agrarische depressie in Nederland. Nadat in de voorgaande decennia aardappeloogsten waren mislukt, kreeg men moordende concurrentie van goedkoop Amerikaans en Russisch graan. Het zuidwestelijk kustgebied krijgt een extra klap te verwerken door de uitvinding van kunstmatige rode verf, die vernietigend was voor de hier bloeiende meekrapcultuur. Een deel van de boeren op Goeree-Overflakkee emigreerde naar de V.S. en Canada, een deel van de landarbeiders trok naar de stad en kwam daar meestal in fabrieken terecht. Op Goeree-Overflakkee nam als vervanging van meekrap, de teelt van suikerbieten gestaag toe. De bieten werden niet op het eiland verwerkt, maar naar elders verscheept.	09 - blz. 48 en 49
1870	In dit jaar worden te Dirksland de Philipshoofjesweg, de Dorpsweg en het Poldersweegje verhard met grind nadat het voorgaande jaar een Provinciale subsidie hiervoor was toegekend.	23 - blz. 69
1872	De weg over de Ouden dijk tussen Oud-Herkingen en St. Elisabeth wordt met grind verhard.	23 - blz. 69
1873	De Molendijk te Melissant en de Spuidijk Zuidzijde bij Dirksland worden met grind verhard.	23 - blz. 69
1874	Kinderwetje van Van Houten, kinderarbeid wordt verboden omdat "het meer opleverde wanneer kinderen de kans kregen op te groeien tot volwassen arbeiders."	09 - blz. 48
1875	Het Korte wegje, tussen de Zuiddijk van Dirksland en de Wellestrijpse- of Klinkerlandsche Dijk, wordt met grind verhard.	23 - blz. 61
1877	Augustinus van Weel vertrek als notaris en wordt opgevolgd door zijn oudste zoon. Zijn dochter Paulina heeft zich in Den-Haag gevestigd en jongste zoon David vervoegd zich bij haar nadat die eerder advocaat in Rotterdam en lid van Provinciale-Staten is geweest. Vader Augustinus heeft veel gereisd, vooral naar Amerika, en was voor velen een adviseur in beurszaken. Geen van zijn drie kinderen zal trouwen zodat er geen nabestaanden zijn.	13 - foto 25
1878	Craandijk schrijft in "Wandelingen over Goeree en Overflakkee" over de teloorgang van het Dirkslandse veer: "Een vast veer onderhoudt met roeischuit of hoogaars, op bepaalde tijden, de gemeenschap tusschen Hellevoetsluis en ’t sas van Dirksland, en het heeft althans dit voor, dat men er op rekenen kan. ’t Moet al heel erg zijn, als de veerlui niet overgaan! Maar het ‘sas’ ligt ver van alle bewoonde plaatsen, en Hellevoetsluis behoort ook al niet tot de steden, die aan ieders weg liggen!" Wat ons betreft, wij gaan met de boot van Rotterdam naar Middelharnis, bezoeken vandaar het Westelijk deel van het eiland, en nemen over het sas van Dirksland den terugtocht aan." "Ons bezoek aan Overflakkee en Goeree spoedt ten einde. Wij kunnen evenwel onmogelijk dezen dag nog naar Hellevoetsluis over, en wij brengen nog een’ nacht in Ouddorp of in Goeree door, om morgen naar ’t sas van Dirksland te rijden" Maar dan gaat het over een dijk recht op de sluis aan, waar het veerhuis staat en waar de schipper zich bereid verklaart, ons over te zetten. Is er nu water genoeg, dan kunnen wij hier het vaartuig beklimmen, en is er wind genoeg, dan kunnen wij straks onder zeil gaan. Maar misschien moeten wij het dijkje langs de haven afwandelen, door klei en slik, om aan het einde van den aanwas, bij het baken, langs de gladde, met groen wier begroeide stenen, in het scheepje af te dalen, - een expeditie die voor dames met kleine kinderen weinig aanbevelenswaardig is." "Recht tegenover ons ligt Hellevoetsluis. Wij hebben niets anders te doen, dan dwars het Haringvliet over te steken. Waar zou de onervarene wel teregt komen, die ’t beproefde! Waar zou de geweldige stroom hem heenslepen en hoe zou hij vruchteloos zijn krachten uitputten, om zich er aan te ontworstelen en er tegen op te roeijen! Hoe zou hij, als hij inde regte rigting kon blijven, zich weldra vastwerken op de groote plaat, die midden in het vaarwater ligt! ’t Is bladstil terwijl wij overgaan. Wij treffen ’t alzoo niet bijzonder, want wij moeten in de roeischuit, en dat duurt veel langer, dan wanneer de hoogaars bij frisschen wind door het water snijdt. Toch is ’t een geluk, dat het droog is. Bij regen biedt de schuit volstrekt geen beschutting en in het kleine, stikdonkere hol aan de voorplegt der zeilboot zijt gij voor het hemelwater beveiligd, - maar ’t is de vraag, of nat worden niet nog wel zoo aangenaam is, als daar droog blijven. Zijn wij met de roeischuit langer op het water, tijdverlies is dat eigenlijk niet, want twee uur vóór de afvaart der stoomboot van Hellevoet is het uur van vertrek van het sas. Dus in elk geval tijd genoeg. En ’t is een watertogtje van eigenaardige bekoorlijkheid, waarmede wij ons bezoek aan het eiland besluiten. ’t Is bladstil; een ligte, fijne morgennevel hangt over land en water. Wij roeijen Noord-Westwaarts op, om de punt der groote plaat heen. Wat is het hier vreemd en stil, alsof wij alleen in de wereld waren. Spookachtig treedt het havenhoofd van Dirksland met het houten baken naar voren. Het glinsterend parelgrijs van de slikken, die naar den kant van Middelharnis zich uitstrekken, smelt fantastisch ineen met het grijs van de lucht daarboven, van het water daarvoor. Als een graauwe nevelvlek schemert daarginds Hellevoet met zijn vormelooze schepen, en voor ons uit verliest zich de stroom in zee. Een flaauwe streep wijst aan wederzijde de kustlijn, die zich in den mist oplost. In de mist staat de omfloerste zon, als een lantaren van matglas. Maar een enkele doorbrekende zonnestraal verlicht de toppen der oostvoornsche duinen en doet ze blinken van wonderbaren glans. Geen geluid, dan het geplas der riemen en het eigenaardige gemurmel der snelstroomende rivier, die tegen ons vaartuig klotst."	09 - blz. 57 en 58
1879	Het rijk brengt de Postboot in de vaart. De door stoom aangedreven radarboot vaart vanuit Stellendam, twee keer per weekdag, via Middelharnis naar Hellevoetsluis en terug. De eilandelijke post wordt door postboden vanuit Dirksland op het havenhoofd van Middelharnis gebracht en gehaald.	09 - blz. 51
1884	Notaris Van Weel, oudste zoon van Augustinus, vertrekt uit Dirksland.	13 - foto 25
1886	Reparatie tot het volgende jaar, van de schutsluis op het Sas.	09 - blz. 47
1887	In dit jaar wordt het oostelijke vak van de Noorddijk van Dirksland verhard met grind nadat hiervoor een Provinciale subsidie was toegekend.	23 - blz. 69
1887	Schrijver Willem Walraven wordt geboren op de Straatdijk te Dirksland. In een aflevering van "Levenslijnen" in de Indische Courant schreef hij over zijn varende voorvaderen en het Sas in de Franse tijd: "Hoe vaak zijn mijn schipperende voorvaderen daar doorheen gevaren! Duizenden malen! De haven en het Sas zijn een deel van ons familiebestaan en wij weten er alles van. Wij kennen er de geschiedenis van, de gebreken en de hoedanigheden, en tal van vermaken zijn er mee samengeweven, die alleen wij nog kennen. Als echte Hollanders beschouwen wij als het mooiste verhaal dat van den smokkelarij in den Franschen tijd, toen mijn overgrootvader met een houten scheepje naar Engeland voer om suiker en tabak te smokkelen, ter ontduiking van Napoleons Continentaal Stelsel. Als dan een boeier binnen kwam, was altijd een der leden van het Sasmeesters gezin jarig en loven de Fransche douaneambtenaren lustig bij den Hollandschen jenever." Willem Walraven zal in 1943 komen te overlijden.	09 - blz. 44 / 12 - foto 13
1891	Bouw van de christelijke school aan de Tuinstraat te Dirksland.	02 - foto 44
1891	Het hoofdpostkantoor van Goeree-Overflakkee verhuist van Dirksland naar Middelharnis.	09 - blz. 51
1893	18 januari, Oprichting "ijsclub Dirksland", geschaatst werd er op Boezem, haven of Breede Gooi.	16 - blz. 30
1893	De langs het havenkanaal gelegen los- en laadplaatsen worden bestraat om suikerbieten op te slaan, ze komen in de volksmond bekend te staan als "Peekaoje".	09 - blz. 49
1894	In dit jaar wordt een grindwegverbinding gelegd van Sommelsdijk naar Dirksland-Sas. De weg loopt van de Oudelandse dijk, over de Nieuwlandse dijk, de Oud-Kraaijerse dijk en de Oosthavendijk van de polder Oud-Kraaijer naar het Dirkslandse-Sas.	23 - blz. 61
1895	Ook tussen Nieuwe-Tonge en Herkingen wordt een grindweg aangelegd, deze liep over de Duivenwaardse dijk en Wellestrijpse- of Klinkerlandse dijk, tot aan het reeds in 1875 begrinde Korte Wegje tussen die dijk en de Zuiddijk van de polder Dirksland, alwaar de weg aansloot op de verbinding Herkingen-Dirksland. Tevens werd met Provinciale subsidie de Dirkslandse Westdijk en de Schenkel- en Westdijk van Oud-Melissant begrind.	23 - blz. 62 + 69
1895	Bekading van de Westplaat door de gemeente Sommelsdijk	01 - kaart 6
1896	Door de gemeente Dirksland wordt het oude rechthuis naast het raadhuis aangekocht en verbouwd tot post- en telegraafkantoor met directeurswoning. Het pand zal later worden samengetrokken met het raadhuis waarna de posterijen in een pand aan de Zomerstraat gevestigd zullen worden totdat het gemeentelijk badhuis gesloten wordt en het postbedrijf daarin gevestigd wordt. De postdirectie is zeker tot het eind der 19e eeuw in handen geweest van de familie Van Weel, het kantoor zou tot 1891 in "Het Hof" gevestigd zijn geweest.	02 - inleiding / 09 - blz. 50 / 12 - foto 17 / 25 - blz. 4
1897	Indijking van de Kroningspolder. Voor de bedijking was er op de gorzen een zg. rietsnijdersterp gesitueerd. Deze diende om het op de slikken gesneden riet te laten drogen, en wel op een plaats die niet door het water te bereiken was. De terp is nog steeds als een verhoging in het landschap zichtbaar, de Heuvelweg loopt eroverheen, iets ten zuiden van de kruising met de Zuiderdiepweg. Hier ligt ook een waterkom, dit is een overblijfsel van het zg. "haventje van Bezemer", een los- en laadplaats voor landbouwprodukten.	01 - kaart 6 / 33 - blz. 273 + 274
1898	Muziekvereniging "Amicitia" uit Dirksland mag in Den Haag meespelen ter gelegenheid van de 18e verjaardag van de toekomstige koningin Wilhelmina. Van dit eerste Amicitia zijn alleen enkele foto's bewaard gebleven, de vereniging moet minstens tot 1904 bestaan hebben. De leden J. Vreeswijk en D. Poortvliet speelden mee op bovenstaande gelegenheid, zij zouden samen met J.C. de Bonte en D. Poortvliet de oprichters van het nieuwe Amicitia worden.	02 - foto 58 / 13 - foto 4 en 37
1899	In de kadastrale leggers wordt voor het eerst melding gemaakt van een eendenkooi in de Bospolder. Deze is tot 1953 geëxploiteerd en was gelegen in de zuidoosthoek van de polder. Het is niet duidelijk of het hier gaat om een gegraven of een natuurlijke poel. Een rij bomen geeft nog altijd de plaats aan.	33 - blz. 275
1900	Dorpslogement Brooshoofd wordt verbouwd en vergroot. Het zal hotel Brooshoofd gaan heten, later bekend als hotel Polderman, tevens eigenaar van het gebouw "Odeon" wat diende als verenigingsgebouw. Dit gebouw, op de hoek van Voorstraat en Palingstraat, is rond dit jaar vergroot. Tegenwoordig heeft het weer een verdieping minder en is er een kledingwinkel in gevestigd. Op de hoek van de Heul met de Straatdijk staat hotel Koophandel, een ander hotel voor reizigers die ’s avonds niet meer naar de overkant konden. Latere namen; hotel De Bruin, hotel later café Kardux, café ’t Jaegthuus.	02 - foto 9 / 12 - foto 9 en 16
1901	1 juli, Burgemeester J. Zaaijer Pz. van Herkingen, wordt op eigen verzoek door de Commissaris van de Koningin eervol ontslag verleend, zijn functie wordt tijdelijk waargenomen door loco burgemeester A. Munters.
1901	3 augustus, Intrede C. Zaaijer als burgemeester van Dirksland, Herkingen en Melissant.	13 - foto 2
1902	9 mei, A.J. van Dongen richt in zijn garage aan "de Kattewacht" een bodedienst op, die later onder leiding van zoon Gijs (overl. 1-4-1997) tot een van de grootste transportbedrijven van de omgeving zal uitgroeien.	15 - blz. 12
1903	Oprichting afdeling Het Groene Kruis in Dirksland door gemeentearts dokter Rinkel, die de eerste voorzitter wordt.	13 - foto 19
1907	Het Weeshuisgebouw aan de Ring 43 in Dirksland wordt gesloten. Een deel ervan wordt verhuurd voor huisvesting van een bijzondere bewaarschool. In 1950 zal het pand aan particulieren verkocht worden. De instelling voor de Dirkslandse wezen, heeft nog tot 1949 bestaan. De weeskinderen werden voortaan bij pleeggezinnen ondergebracht, net als voor de stichting van het Weeshuis.	02 - foto 21 / 04 - blz. 41 / 25 - blz. 33
1909	1 mei, Tramboot van Hellevoetsluis naar Middelharnis komt in de vaart, eerste rit van de tram over Goeree-Overflakkee, uitgevoerd door de Rotterdamse Tramweg Maatschappij.	02 - foto 35 / 09 - blz. 57 / 18 - blz. 8
1909	De veerdienst van Hellevoetsluis op Dirksland Sas is na de komst van de Tramboot waarschijnlijk een stille dood gestorven. Eerder, in de tweede helft van de 19e eeuw, was het veer achteruitgegaan door verloop van het vaarwater en de komst van de Postboot.	09 - blz. 57
1909	De Dirkslandse kermis wordt afgeschaft. Deze werd altijd gehouden tijdens de uit 1544 stammende jaarlijkse paardenmarkt, welke in de twintiger jaren van deze eeuw ook afgeschaft zal worden. De Paardenmarktstraat krijgt dan zijn huidige naam van Achterdorp.	02 - foto 25
1909	26 november, Oprichting kerkkoor "Excelsior", later voortgegaan als gemengd koor.	15 - blz. 28
1910	1 maart, Eerste oprichting gymnastiekvereniging "Olympia" te Dirksland, tot 1923, heropgericht in 1944.	13 - foto 14
1910	Demping van de "Dorpsgooi" door Onderlangs te Dirksland.	02 - foto 44
1910	augustus, Oprichting coöperatieve broodbakkerij "De Volharding" door ondernemers uit Dirksland, Middelharnis en Sommelsdijk. 29 augustus ingebruikname bakkerij De Volharing aan de Geldersedijk te Dirksland.	13 - foto 26 / 15 - blz. 25
1910	Hevige brand in de Nieuwstraat waarbij veel koeien komen te verbranden. De Nieuwstraat had als bijnaam "de lange mispit" wegens de vele boerenschuren die hun mesthoop voor op de straat hadden, ook de burgers konden hier hun afval kwijt.	12 - foto 28
1911	25 november, Besluit "van den Gemeenteraad van Dirksland betreffende een met de Maatschappij tot Bouw en Exploitatie van Gemeentebedrijven te Utrecht (afgekort MABEG) te sluiten overeenkomst betreffende den bouw en inrichting eener Steenkolengasfabriek". In de jaren 1911/12 werd de Gasfabriek, gelegen aan de Noordspuidijk, door Duitse werkmannen gebouwd en daarna in gebruik genomen.	02 - foto 51
1912	Afbraak van korenmolen "Het Fortuin" aan de Molendijk van Dirksland, tegenwoordig Westhavendijk. De molen was bij de bouw de eerste stenen molen van Goeree en Overflakkee.	02 - foto 30 en 31 / 12 - foto 42 / 09 - blz. 49 / 16 - blz. 10 Dirksland 1918
1912	Aanleg van het tuindorp Wernerlaan buiten de kern van Dirksland. In de volksmond werd het dorpsdeel "Egypte" genoemd omdat er toen in dat deel nog geen straatverlichting was en er bij donker een Egyptische duisternis heerste.	02 - foto 45 / 12 - foto 58
1914	Het polderbestuur van Dirksland neemt het besluit een dieselmotor in de watermolen aan de Boezem te plaatsen. Hierdoor moesten ook de watergangen aangepast worden. De 80 pk dieselmotor dreef een hevelcentrifugaalpomp met een eenzijdige instroming aan. Het gemaal had een capaciteit van 100 m³ water per minuut, bij een opvoerhoogte van 1,60 meter. De molen werd ontdaan van zijn kap en wieken en de romp werd gedeeltelijk afgebroken. Het restant van de molen werd voorzien van kantelen en een statige entree. Naast de molen werd een molenaarshuis gebouwd voor het gezin wat voorheen in de molen woonde. Ter gelegenheid van de mechanisatie werd een tweede herdenkingssteen in de gevel van de molen geplaatst met het opschrift: "In het jaar negentienhonderdvyftien is in dezen molen een dieselgemaal geplaatst. Het bestuur J. Bosschieter voorzitter. D. Buth, D. Kardux, C. Warnaer, Mr. C. Zaaijer, bestuursleden. J. Rooy, secretaris."	02 - foto 32 / 12 - foto 47 / 37 - blz. 110 / De voormalige Watermolen
1917	Burgemeester C. Zaaijer neemt afscheid van Dirksland, Herkingen en Melissant. Hij zal in 1919 op 46 jarige leeftijd komen te overlijden. Hij wordt in alle drie de dorpen opgevolgd door dhr. L. de Winter. De later naar de voorgenoemde burgemeester vernoemde Zaaijerlaan is thans nog niet meer dan een paadje van anderhalve meter breed. Aan het eind ervan lag het zogenaamde "Boschje", voor kunstschilders vroeger een geliefd punt. De dreef die daarvandaan richting de Phillipshoofjesweg liep, tegenwoordig de straat Bosdreef, werd ook het Boschje genoemd, soms ook wel "Muggendreef". In de zomer was het een idyllisch paadje met wilgen en riet langs het slootje wat er langs liep, aan de andere kant stonden hoge heggen waarin wilde kruisbessen en aardbeitjes tussen verscheidene soorten planten groeiden.	02 - foto 46 en 47 / 12 - foto 55 / 13 - foto 2 en 66
1921	1 mei, Heroprichting muziekvereniging "Amicitia" te Dirksland, het dorp had reeds in de vorige eeuw een fanfarekorps, maar dit ging ter ziele. Het begin van het huidige Amicitia was in 1918, toen vier man een blaaspartijtje gaven op de kaai vanaf een boot. De muziektent waarin men op zomeravonden concerten gaf, stond op de "Tinusse wei" aan de Stationsweg. Deze wei behoorde voorheen tot het plantsoen van "Het Hof" en was in de volksmond vernoemd naar Augustinus van Weel, de eigenaar ervan. Later zou hier het ziekenhuis gebouwd worden. De Stationsweg zou de aankomende tien jaar bebouwd worden, de weg was voorheen Hooge Weg genaamd, dit is veranderd bij de komst van de tram.	02 - foto 38 en 58 / 12 - foto 32 en 33 / 15 - blz. 26
1922	Bekading van het Halsgors door de gemeente Melissant.	01 - kaart 6
1923	Oprichting mechanisch loondorsbedrijf A.L. Bakker en A. v.d. Wekke te Dirksland, laatstgenoemde naar Amerika vertrokken, bedrijf uitgegroeid tot een van de grootste loonbedrijven van Flakkee, thans opgeheven. De dorskasse stond een eind buiten dorp, op de klampemêêt in de Staakweg. Dit was nodig omdat de motor stonk en rookte, terwijl het rondvliegende kaf en stukjes stro een grote stofboel veroorzaakten.	02 - foto 66 / 13 - foto 42
1924	Begin van de bebouwing aan de Boezemweg tussen de Stationsweg en de West-Havendijk.	12 - foto 43
1925	Bekading van het Stellegors door de gemeente Melissant.	01 - kaart 6
1926	Bekading polder van Struijk boven de polder Oud-Herkingen.	01 - kaart 6
1926	Burgemeester De Winter wordt in Dirksland, Herkingen en Melissant opgevolgd door de heer D.J. Visscher.	13 - foto 46
1927	18 januari, Bij raadsbesluit wordt besloten tot beëindiging van de huurovereenkomst der gasfabriek met de MABEG, per 1 januari 1928. Het zou in het vervolg een gemeentelijke gasfabriek worden.	02 - foto 51
1927	Verbreding van de "Trechter", de nauwe doorgang van Kaai naar Voorstraat over de Heul.	02 - foto 9 / 38 - blz. 59
1927	4 december, De gereformeerde kerk aan de Onwaardsedijk brandt kort na de avondgodsdienstoefening tot de grond toe af.	02 - foto 19
1928	Ingebruikname van de nieuwe gereformeerde kerk aan de Gelderse Dijk, de kosten bedroegen ruim f33.000,-.	02 - foto 20
1928	Vrouwe Paulina van Weel komt te overlijden. Nadat Dirksland eerder al een straat naar haar had vernoemd, laat ze 1 miljoen gulden na om een verzorgingshuis voor onvermogenden te laten bouwen in Dirksland. Tevens laat ze de grond voor de twee verenigingsgebouwen en het badhuis na en stelt ze een bedrag beschikbaar om met Sint Nicolaas de kinderen van alle scholen een presentje te kunnen geven, waar tot op vandaag, zij het door de inflatie lang niet meer ieder jaar, de kinderen van kunnen profiteren.	12 - foto 38 / 13 - foto 25
1928	De heer H. Braber laat op de hoek van de Nieuwstraat met de Winterstraat een kledingzaak annex woning bouwen. De uitbouw in de vorm van een torentje maakt het een erg karakteristiek gebouw. Omstreeks 1910 was kleermaker H. Braber op kleinschalige wijze begonnen met de verkoop van herenconfectie. In 1923 werd de zaak overgenomen door zijn jongste zoon. Doordat deze zich ook ging richten op woninginrichting en bedden werd uitbreiding noodzakelijk. In 1959 werd de winkel wederom aanzienlijk vergroot. In 1993 is de zaak in andere handen overgegaan. Tegenwoordig is het een vestiging van Novy.	37 - blz. 56
1929	Demping van de "Kleine Gooie" aan de Secretarieweg te Dirksland.	02 - foto 44
1929	Door hevige ijsgang is het veer Hellevoetsluis - Middelharnis meerdere dagen gestremd en raakt het eiland geïsoleerd. Bakkerij en winkelbedrijf de "Coöperatie" te Dirksland, chartert een vliegtuig wat met de nodige producten op het gors aan het eind van de haven van Dirksland land. Ernstige zieken werden indertijd nog met een vliegtuig naar Rotterdam vervoerd, ook met dit vliegtuig ging een zieke retour.	02 - foto 64 / 13 - foto 27
1930	Begin aanleg bestrating met "kinderkopjes" op het Korteweegje. Ernaast werd begonnen met de aanleg van het fietspad. De kinderkopjes werden door gestraat over het Schelpenpad, "Schulpenpad" of "Schullepad" in de volksmond, waar voorheen als verharding schelpen gestort waren. Voor 1930 reeds moet het bruggetje in het Korteweegje verdwenen zijn. Het water van de Boomvliet liep voorlangs de grond van de hofstede Boomvliet, door het Korteweegje, door de Onwaardsedijk, verder achter Korteweegje langs door het Spui, en dan langs het Schelpenpad, onder de brug het "roaje hein" door de haven in. Als vervanging werden sluisgewelven onder Korteweegje en Spui door naar de haven gemaakt. In de jaren 80 is er een kreek gegraven, gelegen op de plaats van de voormalige "Ruychoetscreke", tussen de Boomvliet en de Smalle Gooi, die nu het water afvoert. In het Spui werden intussen in plaats van varkenshokken grote pakhuizen gebouwd. Door de centrale ligging zaten hier veel commissionairs, die kochten de suikerbieten, aardappels en uien op van de boeren en zorgden voor de export naar het buitenland, in het begin met schepen, later met vrachtwagens. Ook was er in Dirksland een verlaadplaats van tram naar schip, hoewel de RTM zelf ook de bieten naar de overkant kon brengen, deze vervoerden jaarlijks 100 tot 150 miljoen kg bieten. Voor de suikerbieten, aardappels of uien van het land naar de commissionairs gingen, moesten ze eerst gewogen worden. Daarvoor stonden er drie weeghuisjes rond de haven, één op het Schelpenpad bij de ingang van het Spui, één op het hoekje van de Kaai met de Boezemweg en één aan de Oosthavendijk, de zg. "fairbank" Onwaard. In het Spui zat er verder nog een kolenhandelaar die de kolen met paard en wagen rond bracht in het dorp. Ook stond er de z.g. "boerenloods", een groot gekoeld gebouw waar landbouw producten konden worden opgeslagen tot de prijzen beter waren. De boerenloods was ooit opgericht door een coöperatie van boeren, die kunstmest en zaaigoed voor gezamenlijk gebruik inkocht.	02 - foto 2,  3, 7 en 50 / 12 - foto 1, 2, 5, 6, 7 en 8 / 15 - blz. 16 / 16 - blz. 34 en 68 / 18 - blz. 34 / 38 - blz. 46
1932	Oprichting voetbal vereniging "Dirksland", "D.V.V.", later "Voetbal Vereniging Dirksland" of "V.V.D." genaamd. Gespeeld werd en wordt er op zondag, eertijds op de Boezemweide tussen de korenmolen en de Boezem, die gedeeld werd met de korfbal- en de gymvereniging. Later werd op eigen kosten een complex aan de Vroonweg in gebruik genomen.	12 - foto 46 / 13 - foto 36 en 67 / 15 - blz. 31 / 16 - blz. 72
1932	27 juli, Eerste steenlegging "Paulina Van Weel en Bethesda-ziekenhuis" op de Tinussewei aan de Stationsweg. De stichting van het deel "Bethesda" werd gesteund door de hervormde diaconieën van het eiland. Voltooiing in 1934.	02 - foto 38 en 40 / 12 - foto 34 / 13 - foto 25 en 43 / 15 - blz. 60 / 38 - blz. 50
1934	7 juni, Officiële ingebruikname waterleiding op Goeree-Overflakkee.	10 - blz. 113
1937	22 juni, Opening gemeentelijk badhuis aan de Burg. C. Zaaijerlaan, geschonken door vrouwe Paulina van Weel.	02 - foto 42 / 14 - blz. 16
1937	Demping "Dorpsgooi" aan de Tuinstraat te Dirksland in 1937/38. Op het hoekje van de Tuinstraat en Poldersweegje stond een keersluisje, de zogenaamde "Wacht aan de Gooi". "De Gooie" diende voorheen voor afvoer van polder- en rioolwater naar de haven. Na de plaatsing van het dieselgemaal in 1915 was de Gooie niet meer nodig en doordat het water te weinig ververst werd, werd het een stinksloot. Het stuk langs de Philipshoofjesweg zal in de jaren 70 van de 20ste eeuw grotendeels gedempt worden.	02 - foto 44 / 12 - foto 62 / 38 - blz. 58
1938	Het Korteweegje wordt bij Statenbesluit toegevoegd aan het "tertiair wegenplan".	02 - foto 48
1938	28 april, Afscheid gemeentesecretaris J. Rooy van Dirksland, na het ambt sinds 1901 vervuld te hebben. Naar hem zou de Secr. Rooijlaan vernoemd worden, die aansloot op de Parallelweg, tegenwoordig Tramweg geheten.	02 - foto 15 / 12 - foto 39 en 40
1939	Door de overweldigende belangstelling voor de drinkwaterleiding op Goeree-Overflakkee moest al snel worden overgegaan tot uitbreiding van de waterwinwerken in de duinen van Ouddorp. Eind dit jaar werd nabij Dirksland, wat toen nog grondgebied van de gemeente Sommelsdijk was, gestart met de bouw van een nieuwe watertoren. Zo’n toren diende om druk op het waterleidingnet te kunnen houden, daarnaast om een reservevoorraad drinkwater in op te slaan. De werkzaamheden aan deze nieuwe toren moesten echter langdurig worden onderbroken tengevolge van een strenge winter.	37 - blz. 88

Literatuurverklaring:
01	De ontwikkeling van Goeree-Overflakkee	J. Hoving, archivaris Waterschap Goeree-Overflakkee	Rabobank Middelharnis	2001
02	Dirksland in oude ansichten deel 1	Th. De Waal	Uitgeverij Europese Bibliotheek Zaltbommel	1974
03	Caartboeck van Voorne 1695	J.Klok, oud-stadsarchivaris Brielle	Uitgeverij De Klokkestoel Oostvoorne	2e aangevulde druk 2001
04	Dirksland voor wie het zien wil.	G.S.Wolfert, C. Westdorp	Uitgave Gemeente Dirksland. Distributie en verkoop: Boekhandel Van der Boom, Sommelsdijk	1998	ISBN 90-9012197-8
05	Gebroken Dijken - Goeree-Overflakkee en de ramp van 1 feb. 1953	Wetenschappelijk Genootschap Goeree-Overflakkee i.s.m. Flakkeesche Drukkerij J. & M. Boomsma Middelharnis	Boekhuis Ariese, Middelharnis	1954
06	Gekwelde Grond	C.P.Pols	De Zeeuwsche Boekhandel en Uitgeverij te Zierikzee	2e druk 1977
07	De Ramp, een reconstructie	Kees Slager	Uitgeverij De Koperen Tuin Goes	1992	ISBN 90-72-138-25-2
08	Bodemvondsten uit Goeree-Overflakkee	Rias Olivier	Vereniging van amateurarcheologen voor Goeree-Overflakkee, De Motte	1994	ISBN 90-9006867-8
09	Dirksland Sas	Cathy Westdorp	Uitgave Gemeente Dirksland. Distributie en verkoop: Boekhandel Van der Boom, Sommelsdijk	2001	ISBN 90-806598-1-9
10	Het eiland Goeree	F. den Eerzamen	Uitgeverij Neerlandia-Meppel	1966
11	Van Westvoorne tot St. Adolfsland	verscheidene auteurs	Vereniging van amateurarcheologen voor Goeree-Overflakkee, De Motte	1979
12	Dirksland in oude ansichten deel 2	D.K. Soldaat-Poortvliet	Uitgeverij Europese Bibliotheek	1980	ISBN 90-288-1207-5
13	Kent u ze nog, de Dirkslanders	D.K. Soldaat-Poortvliet	Uitgeverij Europese Bibliotheek	1980	ISBN 90-288-1239-3
14	Dirksland in de jaren 50	Miny Vroegindeweij-Takman	Uitgeverij Deboektant	1988	ISBN 90-71802-15-9
15	Dirksland in vroeger tijden-deel 1	Niek & Riet v.d. Groef-van Prooijen	Uitgeverij Deboektant	1998	ISBN 90-5534-100-2
16	Dirksland in vroeger tijden-deel 2	Niek & Riet v.d. Groef-van Prooijen	Uitgeverij Deboektant	1999	ISBN 90-5534-128-2
17	De dorpen van Flakkee	Hans Ottink. Bron: Instituut Stad en Landschap van Zuid-Holland, jaarverslag 1952	Eilanden-Nieuws	2002
18	De stoomtrams op de Zuid-Hollandse eilanden en Zeeland	A. Dijkers en H.G. Hesselink	Uitgevers Wyt	1973	ISBN 90-6007-662-1
19	Opnieuw uitgegeven bij de Zeeuwsche Boekhandel	Korte Sint Janstraat 17	Zierikzee
20	Nederlandse Gemeentewapens	Ralf Hartemink		1996, 1997
21	Met dank aan:	Arie Maasdam	Delft	2002
22	Met dank aan:	Ad van der Meer	Diemen	2002	Ad@adenbj.demon.nl
23	De waterkeeringen, waterschappen en polders van Zuid-Holland - deel X1, afdeling VII, onderafdeling I en II	Jhr. L.F. Teixeira de Mattos	uitgeverij Martinus Nijhoff 's-Gravenhage	1941
24	De waterkeeringen, waterschappen en polders van Zuid-Holland - deel X2, afdeling VII, onderafdeling III, IV en V	Jhr. L.F. Teixeira de Mattos	uitgeverij Martinus Nijhoff 's-Gravenhage	1941
25	Kleine ornamenten in de gemeente Dirksland	Jan Both	Uitgave Gemeente Dirksland. Distributie en verkoop: Boekhandel Van der Boom, Sommelsdijk	2002	ISBN 90-806598-2-7
26	Geschiedenis van Holland, deel 1, tot 1572	verscheidene auteurs	Uitgeverij Verloren BV Hilversum	2002	ISBN 90-6550-682-9
27	Het eiland Goeree-Overflakkee	F. den Eerzamen	Boekhandel Ariese Middelharnis		ISBN 90-70686-08-2
28	Blijvend Gedenken - De Tweede Wereldoorlog op Goeree-Overflakkee	D. Hoogzand	Boekhandel Vroegindeweij Middelharnis	2e herziene editie 1993	ISBN 90-800992-2-8
29	Beschrijving van het eiland Goedereede en Overflakkee	B. Boers	J. Jongejan, Sommelsdijk	1843	Facsimile Kruseman 1969
30	Sprekend Verleden	Rias Olivier	Vereniging van amateurarcheologen voor Goeree-Overflakkee, De Motte	1999	ISBN 90-805116-2-5
31	Verdrinkend Land	J. Boomsma en Dr. J. Verseput	Flakkeesche Drukkerij J. en M. Boomsma Middelharnis	1945
32	Om de boerderijen in de gemeente Dirksland	verscheidene auteurs	Uitgave Gemeente Dirksland. Distributie en verkoop: Boekhandel Van der Boom, Sommelsdijk	2003	ISBN 90-806598-3-5
33	Veldnamen en Boerderijen op Goeree-Overflakkee	verscheidene auteurs	Sociëteit Rethorica, Sommelsdijk	2003	ISBN 90-9017379-X
34	De overstromingen van Goeree-Overflakkee op 1 februari 1953	ing. H. Stuurman voormalig hoofd technische dienst waterschap Goeree-Overflakkee
35	De Deltawerken	verscheidene auteurs	Uitgeverij Waltman, Delft	1984	ISBN 90-212-3092-5
36	Het Grevelingenmeer	verscheidene auteurs	Delta Instituut voor Hydrobioligisch Onderzoek, Yerseke	1985	ISBN 90-70157-63-2
37	Van meestoof tot Deltawerken	Jan Both	Vereniging van amateurarcheologen voor Goeree-Overflakkee, De Motte	1999	ISBN 90-805116-1-7
38	Goeree-Overflakkee in oude ansichten	Th. de Waal	Europese Bibliotheek, Zaltbommel	1971, 6e druk 1999	ISBN 90-288-3227-0
39	Beschrijving van het eiland Goedereede en Overflakkee, zijne wording en zijn voortbestaan tot op heden	J. v.d. Waal en F.O. Vervoorn	W. Boekhoven, Sommelsdijk	2e druk 1896
40	De Regulieren van Rugge	J.L. van der Gouw	Canaletto B.V., Alphen a/d Rijn	1986	ISBN 90-6469-627-6
41	De Motte 91-94		Vereniging voor Amateurarcheologen voor Goeree-Overflakkee, "De Motte"